"Ποιητικά μόνον οικεί στ' αλήθεια ο άνθρωπος τη γης ετούτη" Martin Heidegger

Τετάρτη 24 Μαρτίου 2010

Συστάσεις


Κι όμως. Μέσα απ’ αυτό το ξεχαρβάλωμα, τη γενικευμένη αλητεία και το σωρό των σκουπιδιών, στα οποία συνοψίζεται η Ελλάδα του σήμερα, ξεπετάγονται άνθη. Αναζητώντας επίμονα στα ράφια των βιβλιοπωλείων ελπιδοφόρες φωνές –φταίει γι’ αυτό η πίστη μου ότι η ζωή βρίσκει πάντα τον τρόπο να γεννιέται από τις στάχτες της- ανακαλύπτω ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να εμφανίζονται νέοι ποιητές με λόγο δυνατό, φρέσκο και ανατρεπτικό. Ίσως αυτή η νέα γενιά που ανδρώθηκε μέσα στη διάλυση, συνειδητοποιεί ότι το μόνο που της απέμεινε είναι να πάρει τα πράγματα στα δικά της χέρια. Ίσως να συμβαίνει αυτό που συνήθως λέμε, ότι φτάσαμε στον πάτο και τώρα δεν έχουμε παρά ν’ αρχίσουμε πάλι ν’ ανεβαίνουμε. Ίσως. Δεν θέλω να βιαστώ, γιατί η ιστορία προχωράει πολύ πιο αργά από τις δικές μας επιθυμίες. Ας πω μόνο ότι αφού αυτή η κοινωνία γεννάει ακόμη ποιητές, μπορούμε να ελπίζουμε.
Ένας από αυτούς, που ανακάλυψα πρόσφατα, είναι ο Γιάννης Στίγκας. Γεννημένος το 1977, με τρεις ήδη ποιητικές συλλογές στο ενεργητικό του, με εντυπωσίασε με τον ολοζώντανο, αιχμηρό αλλά και με λυρικό βάθος, γεμάτο αιφνίδιες ανατροπές, πυκνώσεις και τομές, λόγο του. Αντιγράφω μερικά ποιήματά του από τη δεύτερη συλλογή του, με τίτλο «η όραση θ’ αρχίσει ξανά», για να σας τον συστήσω. Απολαύστε τον.


Ο ιχνηλάτης χάνεται πάντα πρώτος Ι

Μπορώ να σας μιλάω απλά
μπορώ και με βελόνες

Γνωρίζω που γεννούν τ’ αυγά τους οι υλακές

όλα στο στήθος σύρριζα

αν αγαπήσεις του γκρεμούς
σε βγάζουν συντομότερα
και μην ακούς τις κατακόκκινες μηλιές
και μην ακούς τις παλαβές πυξίδες
πως θα χαθείς
και πως η Παναγιά
φραγγέλλει τους επαίτες

Αφού σου το ‘πε και στον ύπνο σου:

«Αυτούς που ορθώσαν όνειρο
παντός καιρού κι ανόθευτο

Αυτούς που ανοίξανε τα σκέλια τους
στο φως

κυρίως

αυτούς που φεγγαρώθηκαν

εγώ θα τους βυζάξω»

~~~~~~~~~~~~~~~



Τόσο πικρό χρυσάφι ΙΙΙ

Μια μέρα
ο χρόνος θα τουμπάρει
και θα παίξουμε

εδώ η ζωή
εκεί η ζωή

αλλιώς
το παιχνίδι της ικεσίας

η πιο λευκή
κερδίζει

~~~~~~~~~~~~~~~~



Έτσι όπως διαβάστηκε στην παλάμη μου
και σκόνταψα στ’ αλήθεια


Τόσες περιστροφές
κι όμως ο ιστός του κόσμου
μιας σπίθας υπόθεση
ν’ ανοίξουν οι ασκοί
να γίνουν όλα Β΄ Γραμμική
και τυραννία της στάχτης

Η όραση θ’ αρχίσει ξανά

το φως συνδράμει
όσο και το σκοτάδι

μιας σπίθας υπόθεση η ζωή

αλλού η ζωή
κι αλλού η σπίθα

Ν’ αφήσεις την επίλυση στον άνεμο
ή
φρόντισε με τα θαύματα
να γίνεσαι χαρτοκλέφτρα
να είναι ο έρωτας
το Δέκα του Χαμού
και να σε θέλει

Εγώ το χρόνο μου

χρακ και χρακ

μ’ ένα τσεκούρι πισώπλατα
Τα υπόλοιπα
θα τα πουν στις εφημερίδες

Ποίησις είναι η κορυφή του παγόβουνου
και από κάτω
πανστρατιά οι βλαστήμιες
Αλλά εσύ
κοίτα να φτάσεις στην αγάπη
χωρίς τις βαλίτσες σου

κοίτα

~~~~~~~~~~~~~


Έτσι μπορώ και κοιμάμαι

Λοιπόν
ό,τι και να μαδήσετε
θα γίνει πάλι προσευχή
για να πατήσω εγώ
τέρμα τα γκάζια της
κι όλα ν’ αφρίζουν πίσω μου

τον άγγελο δεν τόνε κάνουν τα φτερά του

έτσι μαρσάρει η ποίηση
στο γύρο του θανάτου

Καμιά φορά

χειροκροτάτε κιόλας

*
Φυσικά, αυτό δεν αλλάζει τίποτα

Ο πανικός θα συνεχίσει να υψώνεται

τώρα είναι ένα τετραώροφο
(κοτζάμ θηρίο)
όλο ατσάλι και χολή
(καθ’ όλα νόμιμο)
κάτω απ’ το βλέφαρο
όσο το σκέφτομαι τόσο θα περισσεύει θειάφι

γιατί ανάμεσα σε ουαί και ήμαρτον
υπάρχει πάντα χώρος για την έκρηξη

διαβάστε πάλι τον Ηράκλειτο
αλλά ζωσμένο εκρηκτικά
κι ανένδοτα ρολόγια

(ορίστε και τα θραύσματα)

*
Θα καταρρεύσει
Θα καταρρεύσει, ναι

αλλά

πόσους θα πάρει στο λαιμό του;


~~~~~~~~~~~~~~~~

Και το μότο της συλλογής:

Δεν έχει μπέσα το θαύμα.
Είναι λευκό
και φέρεται σαν κόκκινο




Τα έργα του Γιάννη Στίγκα είναι:
«Η αλητεία του αίματος», εκδ. Γαβριηλίδης, 2004
«Η όραση θ’ αρχίσει ξανά», εκδ. Κέδρος, 2006
«Ισόπαλο τραύμα», εκδ. Κέδρος, 2009

Κυριακή 14 Μαρτίου 2010

υπό το πρίσμα


William Turner
(snowstorm)


Το αληθινό σπίτι έσπασε

Ένα κουτσό δέντρο σκοντάφτει πάνω μου
Και με παρακαλεί
Η ρίζα καρφώνεται στο μπράτσο μου
Κρέμομαι
Ο άνεμος κοιτάζει αδιάφορος
Πετάω μια κουβέντα στο κενό
Ένα πουλί τσιμπολογάει και φεύγει

Φτύνω στη δεξιά μου παλάμη
Πιάνω το φτυάρι
Σκάβω εκεί που όλοι κοιμούνται
Κανείς δεν αποκρίνεται για ώρα

Η Θεοδώρα πλησιάζει αργά από το Βυζάντιο
Με ευγενή μεγαλοπρέπεια
«Άργησες»
Χρησιμοποιεί ένα προπέτασμα βελούδου
Για δικαιολογία
Ο τελευταίος ταπεινός
Μαζεύει ένα κομμάτι χώμα και το τρώει
Εκείνη δακρύζει
«Δεν υπάρχουν παιδιά, εξηγώ
όλες οι ηλικίες έχουν κατασχεθεί»
«Πιστεύετε ακόμη στην αυτοκρατορία;»
«Έχουν και τα σύνορα κατασχεθεί»
Απαντώ
Εκείνη γκρεμίζεται
Παίρνοντας μαζί της τον αβάπτιστο άνθρωπο

Για λίγο επικρατεί απόλυτη ακινησία
Περιμένω το σεισμό από στιγμή σε στιγμή
Μα ο θάνατος έρχεται μόνος
Μ’ ένα βρώμικο σακάκι
Κι ένα κατουρημένο παντελόνι
«Σε περίμενα πιο αρχοντικό» του λέω
«Δεν τα βγάζεις πέρα πια με τους αλήτες»
Μου απαντάει
«Τι έχεις να φοβηθείς εσύ;»
«Τον εξευτελισμό μου» λέει και βάζει τα κλάματα
Μένω αμήχανη για λίγο. Σοκαρισμένη
Έπειτα βγάζω απ’ την τσέπη μου τη «Χιονοθύελλα»
«Το φύλαγα μια ζωή. Πάρ’ το σε παρακαλώ.
Δεν αξίζει σ’ εσένα να κλαις»
Το φοράει μ’ ευγνωμοσύνη. Και με μια
Γενναιόδωρη κίνηση
Με τραβάει μέσα

Κατεβαίνοντας τη ρουφήχτρα
Βλέπω τον Turner να ορμάει με τα νύχια
Πάνω στο καναβάτσο

Το δέντρο ξεκαρφώνεται από πάνω μου
Και μου χαμογελάει

Το αληθινό σπίτι είναι ο χρόνος.



(από Arabesque)

Δευτέρα 8 Μαρτίου 2010

αφηγήσεις

Αν και οι φωτογραφίες είναι άκρως ερασιτεχνικές και αδικούν τα έργα, παραθέτω σήμερα δουλειά του Τ. Δημόπουλου -αφού σας το υποσχέθηκα-, σχολιάζοντας ποιητικά τις χρωματικές αφηγήσεις του.



όλα τα ψέματά μου δεν αρκούν να σε στολίσω




στημένο το παιχνίδι απ' την αρχή

τι κι αν προσεύχομαι και αν ξιφομαχώ

πάνω στην τσόχα



ξεγέλασε τα μυστικά τους

πριν καταλάβουν το σκοτάδι σου



τι κι αν τα έπαιξες όλα για όλα

η θάλασσα πάντα θα λέει

την τελευταία λέξη


είν' εύκολο να τρέξεις μ' ενθουσιασμό

στην πτώση

φτάνει μια παιδική τσουλήθρα

και μια εντολή απ' τ' άγνωστο





είναι ο κόσμος ένας μικρός ανθός

πώς μέσα του παράξενα σε χάνω






C' est ridicule να ντρέπεσαι

που όλα

τόσο αδιάντροπα ξεχνούν





σμίλεψε τη λάβα σου

αν θες ν' ανέβεις ουρανό






του φεγγαριού το δρόμο

θηρία τον φυλάνε

πρόσεχε!



Σάββατο 6 Μαρτίου 2010

Ένας φύσει και τέχνη αντικομφορμιστής


(η γειτονιά μας)



Ο Τάκης Δημόπουλος γεννήθηκε στον Πειραιά, το 1951. Όταν τέλειωσε το σχολείο, το 1968, η αποπνικτική ατμόσφαιρα της χούντας και το ανήσυχο νεανικό του πνεύμα τον ωθούν να φύγει από την Ελλάδα. Ταξιδεύει με ωτοστόπ ως την Αγγλία, και εν συνεχεία για δύο χρόνια περιπλανιέται στην Ευρώπη, εισπνέοντας την ηλεκτρισμένη και γεμάτη υποσχέσεις ατμόσφαιρα της εποχής. Το 1970 καταλήγει στη Σουηδία, μια χώρα όπου το ελευθεριακό κλίμα του γαλλικού Μάη παίρνει σάρκα και οστά. Ζει εκεί μέχρι το 1979, όπου και αρχίζει να ζωγραφίζει, παρακολουθεί μαθήματα, συμμετέχει σε πειραματικά σχήματα, εκθέτει τη δουλειά του.
Γυρίζοντας στην Αθήνα εκθέτει στην γκαλερί «Ώρα» και στην γκαλερί «Εγγονόπουλος», παίρνει εγκωμιαστικές κριτικές, και δύο έργα του αγοράζονται από τον Ίωνα Βορρέ και συμπεριλαμβάνονται στη συλλογή του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης. Αλλά η ταξιδιάρικη και αντικομφορμιστική φύση του δεν τον αφήνουν σε ησυχία, ούτε του επιτρέπουν να ακολουθήσει τους πεπατημένους δρόμους. Συνεχίζει για πάνω από δύο δεκαετίες την εσωτερική και εξωτερική περιπλάνησή του, ταξιδεύοντας και ζωγραφίζοντας συνέχεια, μακριά όμως από τους κατεστημένους κύκλους.
Το 2005 αποφασίζει να υποβάλει πάλι τον εαυτό του στη δοκιμασία της δημόσιας έκθεσης, κι έτσι, την τελευταία πενταετία, παρουσιάζει τη δουλειά του σε σημαντικό αριθμό ατομικών και συλλογικών εκθέσεων, ενώ παράλληλα δραστηριοποιείται και στη διοργάνωση εικαστικών εκδηλώσεων με τη συμμετοχή πολλών καλλιτεχνών.



Η γραφή του ιδιόρρυθμη, δυναμική και απολύτως αναγνωρίσιμη. Η παλέτα του πλούσια, κινείται από τα σκοτεινά γκρίζα ως τα σχεδόν καθαρά και φωτεινά χρώματα, χωρίς να φοβάται τις αντιθέσεις και τις εντάσεις. Η πινελιά του σαφής και λιτή, σε αντίθεση με τα θέματά του που δημιουργούν εκ του μηδενός κόσμους πολύπλοκους, λυρικούς ή εφιαλτικούς. Με χαρακτήρα άλλοτε ειρωνικό, άλλοτε καταγγελτικό, άλλοτε τρυφερό, και συχνά με καθαρούς συμβολισμούς ή ονειρικές παρασημάνσεις, τα έργα του αποκαλύπτουν την προσωπική και κοινωνική του ευαισθησία. Έναν άνθρωπο που βιώνει την αλλοπρόσαλλη ζωή μας με παιδική αθωότητα και ακούραστο ρομαντισμό.
Ο Τάκης Δημόπουλος ίσως αποτυπώνει στη δουλειά του τον σημερινό homo universalis, που ανήκει παντού και πουθενά, που διαλέγεται με το λαβύρινθο του κόσμου και της ύπαρξης, με τρόπο σαρκαστικό και τραγικό ταυτόχρονα. Αναμφισβήτητα μια ενδιαφέρουσα εξπρεσσιονιστική προσέγγιση της σχετικιστικής μεταμοντέρνας εποχής μας, με πνεύμα οικουμενικό, αλλά και με διεισδυτική ουμανιστική ματιά.

(ιδέες)

----------------------------------------------------------

(στην επόμενη ανάρτηση σας επιφυλάσσω περισσότερα έργα του, με πρωτότυπη παρουσίαση)